کارت گرافیک

معرفی کارت گرافیک و نقش آن

کارت گرافیک مسئول پردازش تصاویر و نمایش آنها روی مانیتور است و به پردازش سریع گرافیک‌ها، ویدیوها، بازی‌ها و برنامه‌هایِ طراحی کمک می‌کند برای اینکه بتوان در صفحه نمایش کامپیوتر، تصاویر را مشاهده نمود باید ارتباطی بین مادربُرد و مانیتور برقرار شود، وظیفه کارت گرافیک برقراری این ارتباط است، در بیشتر کامپیوترها، کارت گرافیکی اطلاعات دیجیتال را برای نمایش توسط مانیتور به اطلاعات آنالوگ تبدیل می نمایند.

کارت گرافیک ها به سه نوع آنبرد و مجزا و اکسترنال تقسیم بندی می شوند که زیر هر کدام توضیح داده می شود.

کارت گرافیک Onboard آنبُرد یا Integrated

این نوع کارت گرافیک بخشی از پردازنده اصلی (CPU) یا چیپ‌ست مادربرد است و برای کارهای روزمره و سبک مناسب است. یعنی عملاً کارت گرافیک به صورت یک کارت مُجزا روی مادربرد نصب نمی شود.

انواع گرافیک آنبورد

دو شرکت Intel و AMD که دو قطب اصلی تولید کننده‌ی پردازنده های اصلی درون سی پی یو های خود انواع گرافیک های آنبورد را تولید کرده‌اند. در ادامه ما به معرفی انواع گرافیک آنبورد می‌پردازیم:

گرافیک های آنبرد شرکت اینتل UHD یا Intel HD Graphics

این نمونه گرافیک ها بر روی پردازنده های اینتل قرار گرفته اند مانند پردازنده های core i3/i5/i7/i9 سری UHD شرکت اینتل عمکلرد بسیار خوبی دارند این گرافیک ها در دمای نسبتا متعادلی کار کرده و بسیار روان و قوی عمل کرده اند. مانند:

Intel HD graphics 520 که روی پردازنده های intel نسل ششم قرار دارند.

Intel HD graphics 620 که روی پردازنده های intel نسل هفتم قرار دارند.

UHD 630روی پردازنده ی core i9  intel نسل 9 هم قرار دارد.

UHD 750 روی پردازنده ی intel core i9 نسل دهم قرار دارد.

گرافیک های آنبرد مجتمع شرکت اینتل سری intel iris

این نمونه از گرافیک ها نسبت به سری UHD قوی تر عمل میکنند به همین دلیل قیمت بالایی دارند و تکنولوژی ساخت آن ها جدید تر است. به همین منظور شرکت اینتل در بعضی از پردازنده های سفارشی خود این نمونه را به کارگیری کرده است. این پردازنده های بیشتر در لپ تاپ لوکس مانند سری zBook ایسوس یا لپ تاپ های باریکتر استفاده شده است. مانند:Intel iris Xe Graphics G7

گرافیک های آنبرد شرکت AMD سری Vega

شرکت AMD هم مانند شرکت اینتل که از قدیم رقیب هم بوده اند در این زمینه فعال بوده و تکنولوژی توسعه ی گرافیک های سری Radeon RX Vega را درون پردازنده های CPU خود قرارداده است و مانند شرکت اینتل با خرید این سری از سی پی یو ها هم سی پی خریده اید و هم کارت گرافیک.

مانند: Radeon Vaga 8 , Radeon Vega 11 که بسیار عملکرد خوبی دارد.

کارت گرافیک مُجزا یا Discrete

این کارت‌ها به صورت جداگانه روی مادربرد نصب می‌شوند و قدرت پردازش گرافیکی بالاتری دارند و مناسب برای بازی‌ها، طراحی‌های سه‌بعدی و کارهای سنگین هستند. گاهی با عبارت Dedicate نیز ممکن است نامیده شوند.

کارت گرافیک اکسترنال یا eGPU

این نوع کارت‌ها از طریق پورت‌های خارجی مانند Thunderbolt یا USB به سیستم متصل می‌شوند و به لپ‌تاپ‌ها امکان ارتقای قدرت گرافیکی را می‌دهند.

اجزای اصلی کارت گرافیک

پردازنده گرافیکی – GPU

حافظه ویدئویی – VRAM

خنک‌کننده (فن و هیت‌سینک)

پورت‌های خروجی تصویر HDMI, DisplayPort, DVI

تفاوت GPU و CPU

CPU مغز اصلی کامپیوتر و برای محاسبات عمومی است و GPU برای پردازش‌های موازی و گرافیکی بهینه شده است در ضمن GPU هزاران هسته کوچک دارد و برای رندرینگ تصویر مناسب است. با پیچیده‌تر شدن پردازش‌ها و افزایش حجم داده‌ها در زمینه‌هایی مانند هوش مصنوعیai ، یادگیری ماشینی و شبیه‌سازی علمی، نیاز به منابع محاسباتی برای انجام پردازش‌های موازی بیشتر احساس می‌شود. در این شرایط، بسیاری از کاربران به جای استفاده از پردازنده‌های مرکزی(CPU)، به سراغ پردازنده‌های گرافیکی (GPU) می‌روند.

هسته CPU معمولاً قوی‌تر و پیچیده‌تر است ولی تعداد آن‌ها کم است معمولاً 4 تا 64 هسته در CPUهای مصرفی.

هسته GPU ساده‌تر و کم‌مصرف‌تر است ولی تعداد آن‌ها بسیار زیاد است و تمرکز روی پردازش‌های همزمان دارد.

ساختار موازی گسترده

هسته‌های پردازشی:GPU شامل هزاران هسته کوچک هستند که به صورت همزمان می‌توانند داده‌ها را پردازش کنند. این باعث می‌شود GPUها در انجام محاسبات موازی بسیار سریع‌تر از CPU باشند. GPU با تقسیم کار بین هزاران هسته، پردازش‌های سنگین گرافیکی مثل سایه‌زنی، نورپردازی، پردازش فیزیک و حتی یادگیری ماشین را با سرعت بالا انجام می‌دهد.

واحدهای پردازش جریانیStream Processors:

این هسته‌ها که به آن‌ها در انویدیا CUDA cores و در AMD اصطلاحاً Compute Units می‌گویند، وظیفه انجام عملیات ریاضی و پردازش داده‌ها را دارند.

معماری GPU مبتنی بر SIMD (Single Instruction Multiple Data) است، به این معنا که یک دستورالعمل مشابه می‌تواند روی چندین مجموعه داده به‌طور همزمان اجرا شود. این ویژگی به‌ویژه در پردازش‌های حجیم مانند یادگیری عمیق، پردازش تصاویر و شبیه‌سازی‌های علمی کاربردی است.

پیچیدگی و هزینه بالا در اجرای هم‌زمان چند وظیفه‌ای

اجرای برنامه‌ها و فرآیندهای متعدد به صورت هم‌زمان بر روی GPU می‌تواند با پیچیدگی‌های زیادی همراه باشد. انتقال مکرر داده‌ها بین پردازنده مرکزی و پردازنده گرافیکی و نیاز به همگام‌سازی رشته‌ها میان چند GPU می‌تواند عملکرد کلی سیستم را تحت تأثیر قرار داده و بهره‌وری را کاهش دهد.

انعطاف‌پذیری و قابل‌حمل‌بودن محدود

پردازنده‌های گرافیکی از نظر تطبیق با پلتفرم‌ها و معماری‌های مختلف محدودیت دارند. برخی از سیستم‌عامل‌ها مانند iOS یا Android و همچنین برخی زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Ruby یا PHP توسط GPU پشتیبانی نمی‌شوند که این محدودیت‌ها استفاده از آنها را در برخی کاربردها دشوار می‌کند.

  (APU) Accelerated Processing Unit

نوعی پردازنده است که ترکیبی از پردازنده مرکزی (CPU) و پردازنده گرافیکی (GPU) را در یک تراشه واحد ارائه می‌دهد. این تراشه‌ها به‌طور خاص برای بهبود عملکرد گرافیکی در سیستم‌هایی طراحی شده‌اند که نیازی به قدرت پردازش گرافیکی بالا ندارند و می‌خواهند از یک تراشه یکپارچه بهره ببرند. ای‌پی‌یوها برای کاربردهایی که نیاز به پردازش گرافیکی متوسط دارند و در عین حال بهینه‌سازی مصرف انرژی در آن‌ها اهمیت دارد، گزینه‌ای ایده‌آل هستند. این تراشه‌ها در دستگاه‌های موبایل، لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای دسکتاپی که فضای محدودی دارند، استفاده‌های زیادی دارند.

تفاوت‌های کلیدی بین NVIDIA و AMD

ویژگی	NVIDIA	AMD
معماری هسته‌ها	CUDA Cores SIMD	Compute Units SIMD
فناوری Ray Tracing	هسته‌های RT اختصاصی	Ray Accelerators
حافظه کش	کش چندسطحی L1, L2	Infinity Cache
تمرکز اصلی	یادگیری ماشین و بازی	بازی و بهره‌وری انرژی
چارچوب برنامه‌نویسی	CUDA ویژه انویدیا	OpenCL و ROCm

تعداد هسته‌های یک کارت گرافیک به مدل و معماری آن بستگی دارد و خیلی متفاوت است. مثلاً:

کارت‌های انویدیا NVIDIA معمولا از واحدهایی به نام CUDA Cores استفاده می‌کنند.

کارت‌های AMD هم از هسته‌هایی به نام Stream Processors بهره می‌برند.

برای مثال:

NVIDIA GeForce RTX 3060 حدود 3584 CUDA Cores دارد.

NVIDIA GeForce RTX 4090 حدود 16384 CUDA Cores دارد.

AMD Radeon RX 6800 XT حدود 4608 Stream Processors دارد.

جمع بندب با چند سوال:

تفاوت CPU و GPU چیست؟

CPU پردازنده‌ای است که وظایف عمومی و پیچیده را به‌صورت تسلسلی انجام می‌دهد، در حالی که GPU برای پردازش موازی داده‌های زیاد و کارهای گرافیکی بهینه است.

آیا برای انجام تمامی کارها به GPU نیاز است؟

نه، پردازنده گرافیکی تنها برای وظایفی که نیاز به پردازش موازی دارند مانند رندرینگ گرافیک، شبیه‌سازی‌های پیچیده، و یادگیری ماشین کاربردی است.

آیا انتخاب یک APU به صرفه‌تر از خرید CPU و GPU است؟

بله، استفاده از APU برای کاربردهایی با نیاز گرافیکی متوسط به صرفه‌تر است، اما اگر به پردازش گرافیکی قوی نیاز دارید، استفاده از GPU مناسب‌تر است.

آیا می‌توانم از هر دو CPU و GPU در کنار هم استفاده کنم؟

بله، بسیاری از سیستم‌ها از CPU و GPU به‌طور همزمان استفاده می‌کنند.

 

حافظه کارت گرافیک VRAM

VRAM مخصوص ذخیره داده‌های تصویری است و یکی از مهمترین اجزای کارت گرافیکی است، حافظه رنگ مربوط به هر پیکسل را نگهداری می کند، در ساده ترین حالت دو پیکسل سیاه و سفید به یک بیت برای ذخیره سازی رنگ هر پیکسل نیاز می باشد و در حالت رنگی برای هر پیکسل بستگی به عمق رنگ به چندین بیت برای نگهداری رنگ هر پیکسل نیاز است به همین دلیل مقدار و سرعت VRAM تاثیر زیادی روی عملکرد کارت دارد.

حافظه ویدئویی اختصاصی با پهنای باند بالا انواع معمول: GDDR5, GDDR6, HBM High Bandwidth Memory

VRAM برای ذخیره داده‌های بافت، فریم‌ بافر و سایر اطلاعات مورد نیاز پردازش گرافیکی استفاده می‌شود.

GPUها دارای سطوح مختلف حافظه کش L1, L2 cache و همچنین حافظه shared مشترک بین هسته‌ها هستند تا سرعت دسترسی داده‌ها بهینه شود.

کارت‌های گرافیک معمولاً از حافظه‌های GDDR Graphics Double Data Rate استفاده می‌کنند.

انواع رایج:

GDDR5 پایدار و متداول در نسل‌های گذشته

GDDR5X نسخه سریع‌تر GDDR5

GDDR6 نسل جدید با سرعت بالاتر و مصرف انرژی کمتر

GDDR6X نسل بسیار سریع با پهنای باند بالا، در کارت‌های رده بالا

برخی کارت‌های حرفه‌ای یا خاص، مثل کارت‌های کاری ایستگاه‌های کاری، از حافظه‌های HBM High Bandwidth Memory استفاده می‌کنند که سرعت و پهنای باند بسیار بالایی دارد ولی هزینه و پیچیدگی بیشتری دارد.

حجم حافظه Capacity

حافظه VRAM معمولاً از ۲ گیگابایت تا ۲۴ گیگابایت یا بیشتر متغیر است، بسته به مدل کارت و کاربرد آن.

حافظه بیشتر اجازه می‌دهد تا داده‌های گرافیکی پیچیده‌تر و با رزولوشن بالاتر در کارت نگهداری و پردازش شود.

سرعت حافظه Memory Clock & Bandwidth

سرعت حافظه بر حسب مگاهرتز MHz اندازه‌گیری می‌شود و تاثیر مستقیم روی پهنای باند دارد.

پهنای باند حافظه = سرعت حافظه × تعداد بیت‌های باس × 2 به دلیل Double Data Rate

برای مثال، کارت‌های جدید GDDR6X می‌توانند پهنای باندی بیش از ۷۰۰ گیگابایت بر ثانیه داشته باشند.

باس حافظه Memory Bus Width

این مقدار نشان‌دهنده تعداد بیت‌هایی است که کارت گرافیک به طور همزمان می‌تواند از حافظه بخواند یا بنویسد.

معمولاً بین ۱۲۸ بیت تا ۳۸۴ بیت متغیر است. کارت‌های رده بالا معمولاً باس ۳۲۶ یا ۳۸۴ بیت دارند که پهنای باند بالاتری را فراهم می‌کند.

تأثیر VRAM روی عملکرد کارت گرافیک و برنامه‌ها

1. حجم VRAM و کاربردها

حجم VRAM بالا باعث می‌شود کارت بتواند داده‌های بیشتری مثل تکسچرهای با کیفیت بالا، مدل‌های سه‌بعدی پیچیده، بافت‌های بزرگ و رزولوشن‌های بالا را همزمان در حافظه نگه دارد.

در بازی‌های جدید و نرم‌افزارهای رندرینگ، اگر VRAM کافی نباشد، کارت باید داده‌ها را به حافظه اصلی RAM یا حتی هارد دیسک انتقال دهد که باعث کاهش شدید سرعت می‌شود.

برای مثال:

بازی‌های با رزولوشن 1080p معمولاً با 4-6 گیگابایت VRAM قابل اجرا هستند.

بازی‌های 4K و نرم‌افزارهای حرفه‌ای رندرینگ معمولاً حداقل 8 تا 12 گیگابایت یا بیشتر VRAM نیاز دارند.

2. سرعت حافظه و پهنای باند

سرعت و پهنای باند حافظه تعیین می‌کند که داده‌ها با چه سرعتی بین GPU و حافظه منتقل شوند.

پهنای باند بالاتر باعث می‌شود هسته‌های GPU کمتر منتظر داده بمانند و بهینه‌تر کار کنند.

کارت‌هایی که سرعت VRAM پایین دارند حتی با حجم زیاد VRAM ممکن است در پردازش‌های سنگین گلوگاه ایجاد کنند.

3. تکنولوژی‌های مختلف حافظه

GDDR

حافظه‌ای با پهنای باند متوسط، مصرف انرژی نسبتا بیشتر نسبت به نسل‌های جدید.

مناسب کارت‌های میان‌رده و پایین‌رده.

GDDR

سرعت بالاتر، مصرف انرژی کمتر نسبت به GDDR5.

رایج در کارت‌های نسل جدید متوسط تا بالا.

GDDR6X

فناوری پیشرفته با نرخ انتقال داده بسیار بالا بیش از 20 گیگابیت بر ثانیه در هر پین.

مناسب کارت‌های پرچمدار با کارایی بسیار بالا.

HBM و   HBM2 و HBM2E

حافظه‌ای با پهنای باند بسیار بالا چند صد گیگابایت بر ثانیه، مصرف انرژی پایین‌تر، اما هزینه و پیچیدگی ساخت بیشتری دارد،  HBM2 یک نوع حافظه دسترسی تصادفی (DRAM) با پهنای باند بالاست که در سال ۲۰۱۶ به عنوان استاندارد صنعتی معرفی شد، HBM2 مخفف High Bandwidth Memory 2  است و نسل دوم از حافظه‌های پهنای باند بالا به شمار می‌رود،  این نوع حافظه به طور گسترده در کارت‌های گرافیک و محاسبات با کارایی بالا به دلیل پهنای باند و چگالی بالای خود استفاده می‌شود.

HBM2E یا HBM2 Extended نسخه بهبود یافته HBM2 است که پهنای باند بیشتری ارائه می‌دهد،  در  HBM2E، پهنای باند به ازای هر پین تا ۳۳ درصد افزایش می‌یابد و ظرفیت هر تراشه DRAM نیز به ۱۶ گیگابیت (۲ گیگابایت) می‌رسد که دو برابر HBM2 است.

حافظهHBM  بیشتر در کارت‌های کاری حرفه‌ای مانند کارت‌های رده ورک استیشن استفاده می‌شود.

4. مقایسه پهنای باند نمونه

حافظه	سرعت موثر Gbps	باس بیت	پهنای باند تقریبی GB/s
GDDR5	7	256	224
GDDR6	14	256	448
GDDR6X	19	320	760
HBM2	2.0 هر پشته	1024	تا 512 چند پشته کنار هم

برای کاربردهای روزمره و بازی‌های متوسط، VRAM حدود 4-8 گیگابایت با GDDR5 یا GDDR6 کفایت می‌کند.

برای رندرینگ حرفه‌ای، بازی‌های 4K، و هوش مصنوعی، حافظه با حجم بالا 10 گیگ و بیشتر و تکنولوژی GDDR6X یا HBM توصیه می‌شود.

پهنای باند بالا باعث می‌شود کارت بتواند داده‌ها را سریع‌تر منتقل کند و عملکرد کلی بهتر شود.

نحوه اتصال به مادربرد (Interface)

کارت گرافیک معمولاً از طریق اسلات PCI Express PCIe به مادربرد متصل می‌شود، سرعت و نسل PCIe روی عملکرد کارت تاثیر دارد. اینترفیس با اتصال کارت گرافیکی به گذرگاه مربوطه بر روی مادربرد، داده ها را از روی حافظه کارت گرافیک به مادربرد منتقل می کند و در این حالت کامپیوتر سیگنال ها را از طریق گذرگاه برای تغییر محتویات حافظه ارسال می کند.

در پورت هایی که آنالوگ می باشند مانند VGA باید داده های موجود بر روی مادربرد که توسط سی پی یو پردازش شده و به RAM ارسال شده از از طریق اینترفیس و شکاف کسترشی مادربرد به کارت گرافیک منقل شده و از کارت گرافیک به مانیتور منتقل شود و هه مانگونه که می دانید این داده ها دیجیتال هستند و به صورت 0و1 می باشد و در درگاههای آنالوگ مانند VGA فقط سیگنالهای پیوسته یا آنالوگ را می فهمد و بایستی داده های دیجیتال به آنالوگ تبدیل شود این عمل با قطعه ای به نام (Digital to Analog Converter) DAC که یک نوع تبدیل کننده می باشد که داده های دیجیتال را به  آنالوگ تبدیل می کند. سرعت این نوع تبدیل کننده تاثیر بسیار زیادی بر مشاهده تصویر بر روی صفحه نمایش خواهد داشت. البته به خاطر داشته باشید که پورت VGA بسیار قدیمی است و کیفیت بسیار پایینی دارد و حتی الامکان از این پورت استفاده نکنید مگر مجبور شوید و کامپیوتر و کارت گرافیکان اگر از پورتهای جدیدتر پشتیبانی می کند حتما از این پورت های جدید استفاده کنید. DisplayPort از HDMI جدیدتر و بهتر است و HDMI از DVI جدیدتر و بهتر است و DVI از VGA جدیدتر و بهتر است.

مثال: مشخصات حافظه یک کارت گرافیک پرطرفدار

مشخصه	NVIDIA RTX 3080
نوع حافظه	GDDR6X
حجم حافظه	۱۰ گیگابایت
سرعت حافظه	حدود ۱۹ گیگاهرتز effective
باس حافظه	۳۲۰ بیت
پهنای باند	حدود ۷۶۸ گیگابایت بر ثانیه

سازندگان کارت گرافیک

سه شرکت INTEL , AMD , NVIDIA تولید کنندگان مهم GPU می باشند که با مقایسه عملکرد و قیمت و نوع کاری که می خواهید انجام دهید می توانید انتخاب کنید کدام یک را خریداری کنید البته نرم افزار های بنچ مارک نیز می تواند در انتخاب کارت گرافیک مناسب به شما کمک کند.

در ادامه می‌توانید مقایسه کارت‌های جدید اینتل را با رقبای هم‌رده از برندهای انویدیا و ای‌ام‌دی مشاهده کنید.

ویژگی‌ها	Intel Arc B580	Nvidia RTX 4060	AMD RX 7600
معماری	Xe2 Battlemage	Ada Lovelace	RDNA 3
فرآیند ساخت	5 نانومتری TSMC	4 نانومتری TSMC	6 نانومتری TSMC
فرکانس بوست	2.67 گیگاهرتز	2.46 گیگاهرتز	2.6 گیگاهرتز
حافظه ویدئویی (VRAM)	12 گیگابایت GDDR6 با رابط 192 بیتی	8 گیگابایت GDDR6 با رابط 128 بیتی	8 گیگابایت GDDR6 با رابط 128 بیتی
پهنای باند حافظه	456 گیگابایت بر ثانیه	272 گیگابایت بر ثانیه	288 گیگابایت بر ثانیه
توان مصرفی (TBP)	190 وات	115 وات	165 وات
قیمت رسمی	249 دلار	299 دلار	269 دلار

کارتهای گرافیک اینتل با توجه به امکانات ارائه شده قیمت پایین تری دارند ولی با توجه به اینکه شرکت اینتل به تازگی وارد صنعت کارت گرافیک شده است هنوز شناخته شده نیست و اقبال کمتری دارد ولی ممکن است آینده ورق برگردد و در حال حاضر اقبال بیشتر به سوی کارتهای گرافیک شرکت Nvidia و بعد شرکت AMD می باشد.

نصب و آپدیت درایور کارت گرافیک

به روز نگه داشتن درایور کارت گرافیک به شما کمک می‌کند تا بهترین عملکرد ممکن را در بازی، ادیت تصاویر و صوت، مدل سازی سه بعدی و رندرینگ و کار با کامپیوتر داشته باشید. حتی گاهی برای اجرای آخرین نسخه بازی‌ها یا نرم‌افزارها به نصب درایور جدید نیاز دارید. به همین خاطر ایده خوبی است که به صورت دوره‌ای نسخه‌های جدید درایور را بررسی کنید و در صورت وجود، آن‌ها را نصب کنید. چه کامپیوتر شما از پردازنده گرافیکی اینتل ، ای ام دی یا nvidia استفاده کند.

توجه کنید که با سرچ ساده در اینترنت می توانید روش نصب کارت گرافیک خود رابیابید ولی قبل از آن بایستی مدل دقیق کارگرافیک یا لپ تاپ خود را بدهید که افلب پشت لپ تاپ مدل روی برچسبی نوشته شده است و یا با استفاده از فرامینی که گفته شده و نرم افزارهایی که گفته شده مدل کارت گرافیک خود را پیدا کنید.

نرم افزاهایی نظیر CPU-z و GPU-z و… برای شناسایی سخت افزار مناسب هستند و یا با دستورات Dxdiag  و یا System Information   و یا Device Manager و… می توانید مشخصات کارت گرافیک خود را بیابید.

درایور گرافیک nvidia و درایور گرافیک AMD  و درایور گرافیک Intel  دارای نرم افزار درایور گرافیکی هستند که می‌تواند کارت شما را تشخیص داده و آخرین به روز رسانی‌ها را به شما اطلاع دهد. توصیه می‌شود آنها را نصب کنید تا بتوانید در آینده درایورهای GPU خود را به راحتی ارتقا دهید.

نشانه های خرابی کارت گرافیک چیست؟

در هنگام عیب یابی صفحه ، اشکال یا رنگ‌های عجیب و غریب را مشاهده می‌کنید که به طور تصادفی ظاهر می‌شوند. بیشتر اوقات می‌توانید با راه اندازی مجدد بازی یا برنامه این مسئله را حل کنید. با این حال ، اگر کارت گرافیک خراب است ، به احتمال زیاد ، این علامت به زودی برمی گردد و یا سوس سو می زند و یا تصویر سایه می شود همه نشان از خرابی یا اشکال در کارت گرافیک است که گاهی با خاموش و روشن کردن کامپیوتر و یا گاهی با نصب مجدد درایور کارت گرافیک درست می شود.

تجربه: تصویر ندادن کامپیوتر بعد از آپدیت کارت گرافیک

بعد از آپدیت درایور کارت گرافیک از وب سایت سازنده کارت گرافیک کامپیوتر روشن می شود و بوق سلامت هم می زند اما تصویر روی مانیتور نمایش داده نمی شود. ابتدا کیس را به یک مانیتور دیگر متصل کنید اگر تصویر می دهد که یعنی اشکال از درایور است و حتی اگر تصویر نداد هم با پورت های دیگر و کابل های دیگر چک کنید ممکن است تصویر بدهد و درب کیس را باز کنید و باطری سی موس را درآورید و بگذارید تا سی موس پاک شود و سپس سیستم را روشن کنید و یا سیستم را به حالت Safe Mode بالا بیاورید و درایور کارت گرافیک را حذف کنید اگر نمی خواهید این کار را انجام دهید می توانید از ویندوز های لایو نظیر HBCD یا Sergi Strelec استفاده کنید تا مطمئن شوید اشکال از ویندوز و کارت گرافیک است کافی است با فلش بوت ایبل یکی از این دو ویندوز ها سیستم را بوت کنید تا ببینید آیا سیستم تصویر می دهد یا نه چون وقتی با HBCD یا SergiStrelec بوت می کنید یعنی مانند این است که با یک ویندوز جدید که هیچ درایور بخصوصی ندارد دارید کار می کنید و بسیاری از مسائل مربوط به ویندوز اصلی و درایور ها را ندارید.

سرعت فن یکی از نشانه‌های رایج مشکلات کارت گرافیک است. اگر حتی در زمانی که رایانه در حالت بیکار است متوجه سرعت زیاد فن می‌شوید، این بدان معنی است که چیزی بیش از حد گرم می‌شود. هنگامی که کارت گرافیک بیش از حد گرم می‌شود ، ممکن است فقط برای گرد و غبار باشد. اگر اینطور نباشد ، ممکن است نشانه سو عملکرد باشد.

برنامه‌های بسیاری وجود دارند که می توانند درجه حرارت کارت گرافیک شما را کنترل کنند. تولیدکنندگان سیستم های محافظتی را برای جلوگیری از آسیب در هنگام گرم شدن بیش از حد کارت گرافیک با کاهش کارایی کارت خاموش تا زمانی که خاموش شود، اجرا کرده‌اند. با این حال، بهتر است قبل از اینکه منجر به آسیب شدیدتر شود، اقدام کنید. در بایوس کامپیوتر و همچنین نرم افزارهایی برای افزایش سرعت فن کارت گرافیک وجود دارد که با سرچ در اینترنت می توانید جدیدترین آنها را بیابید و نصب کنید) مانند نرم افزار  HWiNFo یا (Speedfan ، دقت کنید افزایش سرعت فن نباید برای همیشگی باشد چون عمر فن را کاهش می دهد و در شرایط فشار سخت به کامپیوتر مانند گیم های سنگین و رندر تصاویر و کارهای سنگین گرافیکی این کار را انجام دهید.

نرم افزارهای تست کارت گرافیک :

نرم افزارهای تست سلامت کارت گرافیک به صورت یک لیست برای شما آورده شده‌اند:

1. FurMark
2. 3DMark
3. Heaven Benchmark
4. Valley Benchmark
5. MSI Kombustor
6. GPU-Z
7. HWiNFO
8. AIDA64
9. OCCT
10. Superposition Benchmark

به کمک این نرم افزارها میتوانید عملکرد و پایداری کارت گرافیک خودتان را بررسی و تست‌های سلامت را انجام دهید.

در سال‌های اخیر برای اورکلاک و تست پایداری کارت‌های گرافیک از نرم افزارهای تست استفاده می‌شود. این نرم افزارها به شما امکان می‌دهند تا از عملکرد اجزای سخت افزاری مختلف در کارت گرافیک مانند RAM ، چرخه کارت گرافیک ، توان پردازش و … مطلع شوید.

FurMark تست استرس GPU را به درستی انجام می‌دهد. این نرم افزار یک بار سنگین را بر روی پردازنده گرافیکی وارد می کند و با این روش‌ کارت گرافیک را از نظر میزان قدرت پردازش می‌سنجد.

بنچمارک و آورکلاک کارت گرافیک

اورکلاک کردن پردازنده گرافیکی به این معناست که سرعت کارت گرافیک را از حالت پیش فرض آن فراتر ببرید تا سرعت بیشتری را به بازی هایتان اضافه کنید! این روش تا حدی شبیه ریختن کمی ماده آتش‌زا در منقل است که به شما کمک می کند کباب را سریع‌تر آماده کنید. بنابراین، اورکلاک کردن کمک می کند کارآیی کارت گرافیک را افزایش دهید، به ویژه اگر مانیتوری خریده اید که نرخ تازه سازی تصویر و رزولولشن و زمان پاسخ دهی بالایی دارد.

امروزه تقریبا تمام پردازنده های گرافیکی موجود در بازار، قابلیت اورکلاک کردن را دارند. حتی بسیاری از بهترین برندهای کارت گرافیک (که اغلب با اورکلاک های کارخانه ای از پیش اعمال شده عرضه می شوند)، مقداری فضا برای اورکلاک بیشتر باقی می گذارند.

البته این نکته مهم را یادتان نرود که اورکلاک کردن GPU می تواند پروسه دشوار و حساسی باشد. به این علت که باید نقطه ای را پیدا کنید که کارت گرافیک با حداکثر سرعت ممکن کار می کند، اما باید حواس تان باشد که کمی قبل تر از نقطه ای که افزایش گرما و انرژی شروع به ایجاد مشکلات پایداری می کنند، توقف کنید. انجام موفق پروسه اورکلاک تا حدی به آزمون و خطا نیاز دارد. اما نگران نباشید.

پردازنده و رم در کارت گرافیکی، سرعت کلاک مخصوص به خود را دارند. منظور از سرعت کلاک این است که چند چرخه های عملیاتی در یک ثانیه انجام می شوند. برای مثال، سرعت کلاک هسته پردازنده یک کارت گرافیک RTX 3080، می تواند به ۱۷۱۰  مگاهرتز برسد، که معادل با ۱.۷۱ میلیارد چرخه در ثانیه است، این عدد خیلی زیادی است! اما حتی می توانید این سرعت را اورکلاک کنید تا در هر ثانیه چرخه های بیشتری تکمیل شوند، و در نهایت بتوانید عملکرد بسیار سریع تری را تجربه کنید. به طور کلی، می توانید هم هسته پردازنده کارت گرافیک و هم VRAM آن را به طور مجزا اورکلاک کنید. البته نکته کلیدی این است که نباید آنها را خیلی تحت فشار قرار دهید، زیرا سرعت کلاک زیاد از حد، باعث می شود هسته های پردازنده و VRAM داغ تر شوند و انرژی بیشتری را از واحد منبع تغذیه (PSU) طلب کنند. اورکلاک خوب، به معنای پیدا کردن تعادل بین پایداری سیستم و عملکرد ارتقاء یافته است، که می تواند تا ۲۰ درصد بیشتر از سرعت قبلی باشد. البته توجه داشته باشید که این میزان بسته به کارت گرافیک و خنک کننده رایانه می تواند متفاوت باشد.

روش آورکلاک کردن کارت گرافیک خود را در اینترنت جستجو کنید در اینجا روش آورکلاک توضیح داده نمی شود چون بستگی به نوع و مدل کارت گرافیک بسیار روشهای مختلفی وجود دارد.

و حتماً از نرم افزار های تست سلامت نظیر GPU-z استفاده کنید و مدام ولتاژ و دمای جی پی یو و وی رم کارت گرافیکتان را زیر نظر داشته باشید.